Kitaplar konusunda kendimi, koca bir okyanusun içinde yüzen minik bir balık gibi hissediyorum. Nereden başlamalıyım? Hangi yazar okunmalı? O kadar çok kitap arasında kendime uygun olanı seçmek, sıkılmadan okumak aynı zamanda hayat görüşüme olumlu katkısı olacak bir kitap bulmak, oldukça zorlu bir iş. Zamanımız, en kıymetlimiz. Onu boş kitaplarla heba etmek, büyük zarar. Burada para batırmıyoruz, zaman batırıyoruz. Yani geriye kazanmamız, yeniden elde etmemiz imkansız.
Kitap seçme konusunda kendimi şanslı görenlerdenim, vakti zamanında bir kitap dükkanında altı ay çalışmam bana yazarlar ve kitapları konusunda geniş bir bilgi verdi. ‘Hangi yayın evinin çevirisi güzel, hangi yayın evi ne tarz kitaplar basar?’ bu konular hakkında bilgi sahibi oldum. Bir kitapçı dükkanında çalışmak çok zevkli bir iş fakat etrafında okunacak o kadar çok kitap olması, bana kapana sıkışmış bir fare gibi hissettirdi. Çünkü Dünya hayatımın kısalığı ile kitapların çokluğu arasında sıkışıp kalmıştım. Bu durumda önce ilgimi çeken bilim-kurgu, distopya tarzı kitaplar okumaya başladım. Bu kitapları ‘Cesur Yeni Dünya’, ‘Körlük’, ‘Damızlık Kızın Öyküsü’ , ‘Mülksüzler’ gibi ses getiren kitaplardan seçtim. Daha sonra Türk ve Dünya klasiklerine yönelerek mantıklı bir seçim yapmış oldum.
Şimdi sizlere Nuvit Osmay’ın ‘İnsan Mühendisliği’ kitabından derlediğim kitap seçme konusunda önemli hususları paylaşacağım.
Öncelikle Ralph Emerson’un kitap seçimi konusundaki üç önerisini alt alta sıralayalım;
1) Bir yaşına basmamış hiçbir kitabı okumayın.
2) Meşhur olmayan hiçbir kitabı okumayın.
3) Sevmediğiniz hiçbir kitabı okumayın.
Prof. John Erskine “ Büyük kitaplar insanın tekrar tekrar okuma ihtiyacı duyduğu kitaplardır. Bazı kitaplar bizim zamanla olgunlaşan kültür, görgü ve tecrübelerimizle beraber büyür, bazıları da büyümezler. Eğer aradaki farkı seçmeyi beceremiyorsak, bir kitabı büyük bir kitaptan ayırt edebilmeyi öğrenememişiz demektir.”
Sir John Lubbock “Gelişigüzel okumanın kendine göre hoş bir tarafı olduğunu inkar edemem. Fakat ilgi alanımız genişledikçe, her sınıfın en iyi kitaplarından faydalanmamız da o kadar önemli bir zorunluluk olur.”
Başka bir düşünür de “Okumak yemek yemeye benzer, çeşitli yemekler karnımızı doyurabilir, fakat ancak sindirebilenlerin bize faydası vardır.”
Bacon “Okumak dolu bir insan, konuşmak hazır bir insan, yazmak da tam bir insan yapar.”
Kitap okumak önemli bir iştir, bu yüzden bu konuda ne kadar özen gösterirsek, hayatımızın şekillenmesine olumlu yönde katkı sağlarız. Ve Bacon’un sözünden anlayabileceğiniz gibi dolmak için okumak gereklidir, dolmayan bir insan taşamaz. Yeni fikirler üretemez, olaylara geniş bakamaz. İnsanlığa fayda sağlayacak buluşlar üretmek, dolmaktan yani faydalı kitaplar okumaktan geçer. Kelimeler, küçük bir mürekkep damlasıdır, çığ gibi bir fikrin üstüne düşerler. Ve binlerce ve belki milyonlarca insanı düşündürürler.
Edward E. Hale “Bir kitabın ilk gerekliliği onun bizi eğlendirici olması, bize hoş bir vakit geçirmesidir. Eğer o; böyle değilse, muhtemelen mavi mürekkeple mavi bir kağıt üzerine yazılmış olabilir. Buradan dolayı bir kitap benim ilgimi uyandırmıyorsa, o zaman beni uyutmadan önce benim onu bir kenara atmaya hakkım var.”
Edward E. Hale’nin bu cümleleri kişinin kendini tanımasıyla da ilgilidir. Kendimden örnek verecek olursam, bazı kitaplar beni hemen içine çeker ve onlarla beraber dünyadan uçar giderim , fakat bazı kitaplarda başında biraz sıkıcıdır, daha sonrasında güzel sonuçlar verir. Bu yüzden bir kitap hakkında karar verirken ruh haliniz, kitabın ilk sayfaları da önem taşır. Eğer gerçekten iyi bir kitap olduğunu duymuşsanız onun için biraz emek harcayın derim. Hemen vazgeçmemiz de bizi kitap okuma konusunda açmaz, geliştirmez. Okumak, yeteneklerimizi geliştirir. Bizim olayları farklı açıdan değerlendirmemizi sağlar, mutluluk verir, üzüntümüzü alır. Boş üzüntüler içerisine girmeyip, hikayelerden ders çıkarmamızı sağlar, bir antidepresandır. İnsanlığı incelemenin en iyi yolu kitaptır. Kitaplar tecrübeleri yılları almış insanlardan faydalanmamızı sağlar. Adımlarımızı dikkatli atmamızı, hayatı nasıl yaşayacağımızı bize öğretir.
“Kurnaz insanlar okumayı küçümser, basit insanlar ona hayran olurlar. Akıllı insanlar ise ondan faydalanırlar.” Bu sözler Francis Bacon’a ait. Aynı zamanda “Okumak bir insanı doldurur, insanla konuşmaya hazırlar, yazmak ise olgunlaştırır.” sözlerini söylemiştir.
Eskiden çok az kitap vardı, onlara ulaşmak için insanlar çaba sarf ederdi fakat etrafımızda hemen alabileceğimiz birçok kitap var, maddi imkanları yetmeyenler için kütüphaneler var. Zamanında çok faydalandığım yerlerdir kütüphaneler. Hatta birçok şehirde kütüphane kayıtlarım bulunuyor. Kütüphanelerde kitapların arasında dolaşmak bile insana ayrı bir zevk veriyor.
Odanın her tarafı beni bekleyen
Sessiz hizmetçiler,
Aydınlık ve karanlık, her mevsim dostlarım,
Melekler ve periler
Yanıma yaklaşır ve fısıldarlar
Yavaş yavaş, tatlı tatlı,
Gökten inen bütün ruhlarla beraber
En eski ve yeni…
Bu güzel şiirle beraber Türkleri iyi tanıyan Joshua M. Bear’ın önermiş olduğu, Nuvit Osmay ve ekibinin de çok beğendiği 100 büyük kitabı aşağıda paylaşıyorum;
1)ADAMS, HENRY: Henry Adams’ın Eğitimi
2)ANDERSON, SHERWOOD: Winesburg, Ohio.
3)AUGUSTUNE SAINT: İtiraflar
4)MARCUS, AURELIUS: Düşünceler
5)AUSTEN, JANE: Gurur Ve Önyargı
6)BACON, FRANCIS: Denemeler
7)BALZAC, HONORE DE: Goriot Baba
8)BEARD, C.A.ve M.R.: Amerikan Uygarlığının Doğuşu
9)BELLAMY, EDWARD: Geriye Bakış
10)BENNET, ARNOLD: İhtiyar Kadınların Öyküsü
11)KUTSAL KİTAPLAR
12)BORROW GEORGE HENRY : Lavengro
13) BOSWEL,GEORGE : Samuel Johnson’ın Hayatı
14) BRONTE, EMILY JANE: Uğultulu Tepeler
15) BROOKS, VAN WYCK : Yeni İngiltere’nin Çiçek Açması
16) BURY, JOHN BAGNELL: Yunanistan Tarihi
17) BUTLER, SAMUEL: Bütün Canlıların Yolu
18) CATHER, WILLA SIBERT: Benim Antonia’m
19) CELLINI, BENVENUTO : Otobiyografi
20) CERVANTES, SAAVEDRA MIGUEL DE: Don Kişot
21) CHAUCER, GEOFFREY: Canterbury Öyküleri
22) CONRAD, JOSEPH: Narcissus’un Zencisi
23) DARWİN, CHARLES: Türlerin Kökeni
24)DEFOE, DANIEL: Robinson Crusoe
25) DESCARTES, RENE: Metot Üzerine Konuşmalar
26) DICKENS, CHARLES: Pickwick Belgeleri
27) DOS PASSOS, JOHN R.: USA.
28)DOSTOYEVSKİ, FEODOR M.: Karamazov Kardeşler
29) DOYLE, SIR ARTHUR CONAN: Sherlock Holmes Külliyatı
30)ELIOT, GEORGE: Adam Bede
31) ELLIS, HAVELOCK: Hayat Dansı
32) EMERSON, RALPH WALDO: Denemeler
33) EPİKTETOS: Söyleşiler
34) FAURE, ELIE: Sanat Tarihi
35) FEDERALIST: ABD’nin Anayasası Üzerine Bir Yorum
36) FIELDING, HENRY: Tom Jones’un Tarihi
37) FLAUBERT, GUSTAVE: Madam Bovary
38) FRANCE, ANATOLE: Penguinler Adası
39) FRANKLIN, BENJAMIN: Otobiyografi
40) FRAZER, SIR JAMES GEORGE: Altın Dal
41) GIBBON, EDWARD: Roma İmparatorluğunun Çöküşü ve Düşüşü
42) GISSING, GEORGE: Henry Ryecroft’un Özel Evrakı
43) GOETHE, JOHANN WOLF
44) HARDY, THOMAS: d’Urbevilles’ın Tess’i
45) HAWTHORNE, NATHANIEL: Damga
46) HEREDOTOS: Tarih
47) HOBBES THOMAS: Leviathan
48) HOMEROS: Odysseia
49) HUDSON, WILLIAM HENRY: Yeşil Konaklar
50) HUGO, VICTOR: Sefiller
51) JAMES HENRY: Vidanın Dönüşü
52) JAMES, WILLIAM: Psikolojinin İlkeleri
53) JEANS, SIR JAMES H.: Esrarengiz Evren
54) KEATS, JOHN: Şiirler
55) KIPLING, RUDYARD: Üç Asker
56) LAMB, CHARLES: Elia’nın Denemeleri
57) LAKDNER, RING: Toplanmış Kısa Öyküler
58)LEANARDO, DA VINCI: Not Defterleri
59) LEWIS, SINCLAIR: Babbitt
60) LYELL, SIR CHARLES: Eski Zaman İnsanı
61) MACHIAVELLI, NICCOLO: Prens(Hükümdar)
62) MALORY, SIR THOMASA: Arthur’un Ölümü
63) MALTHUS, THOMAS: Nufusun İlkeleri
64) MARX, KARL: Kapital
65) MAUGHAM, SOMERSET: İnsani Kölelik Üzerine
66) MAUPASSANT, GUY DE: Kısa Hikayeler
67) MELVILLE, HERMAN: Moby Dick
68) MEREDITH, GEORGE: Richard Revel’in Çetin Sınavı
69) MILL, JOHN STUART: Otobiyografi
70) MONTESQUIEU C. L. DE SECONDAT: Kanunların Ruhu Üzerine
71) NIETZSCHE, F.W.: Böyle Buyurdu Zerdüşt
72) NORRIS FRANK:Mc. Teague
73) OXFORD ŞİİR KİTABI
74) PAINE THOMAS: İnsan Hakları
75) PEPYS, SAMUEL: Günce Defteri
76) PLATON: Diyaloglar
77) POE, EDGAR ALLEN: Öyküler
78) PORTER, KATHERINE A.: Juda En Parlak Çağında Ve Öteki Öyküleri
79) RABELAIS, FRANÇOIS: Gargantua Ve Pantagruel
80) READE, CHARLES: Manastır ve Ocak başı
81) REMARQUE, ERICH MARIA: Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok
82) RENAN, ERNEST: İsa’nın Hayatı
83) ROLLAND,ROMAIN: Jean-Cristophe
84) ROUSSEAU, JEAN JACQUES: Toplumsal Sözleşme
85) SCOTT, SIR WALTER: İvonhoe
86) SHAW, GEORGE BERNARD: Candida, İnsan ve Üstün İnsan
87) SHAKESPEARE, WILLIAM: Özellikle Macbeth,Hamlet, Lear, Nasıl Hoşunuza Giderse, Bir Yaz Gecesi Rüyası
88) SINCLAIR, UPTON: The Jungle
89) SPINOZA, BENEDICT: Ethica
90) STEVENSON, ROBERT LOUIS: Wir of Hermiston
91) STEINBECK, JOHN: Gazap Üzümleri
92) SWIFT W, JONATHAN: Gulliver’in Gezileri
93) THACKERY, WILLIAM MAKEPEACE: Henry Esmond
94)THOMAS AQUINAS, SAINT: Varlık ve Köken Üzerine, Tanrı Üzerine, İnsan Üzerine
95) THOREAU, HENRY: Walden
96) TOLSTOY, LEO: Savaş Ve Barış
97) TWAIN, MARK: Huckleberry Finn
98) VOLTAIRE F.M. AROUET: Candide
99) WELLS, HERBERT GEORGE: Tono Bungay
100) WHITMAN, W ALT: Çimen Yaprakları
Paylaştığım bu kitapların çoğunun Türkçe baskısı mevcuttur. Listeden size uygun bulduğunuz kitapları okuyabilirsiniz. Birde benim çok beğendiğim bir liste var, ONEDIO’nun hazırlamış olduğu bir liste bu.
1. Siddhartha - Herman Hesse
2. Fareler ve İnsanlar - John Steinbeck
3. Cesur Yeni Dünya - Aldous Huxley
4. Küçük Prens - Antoine de Saint-Exupéry
5. Sineklerin Tanrısı - William Golding
6. Hayvan Çiftliği - George Orwell
7. 1984 - George Orwell
8. Gazap Üzümleri - John Steinbeck
9. Satranç - Stefan Zweig
10. Yaşlı Adam ve Deniz - Ernest Hemingway
11. Yabancı - Albert Camus
12. Çavdar Tarlasında Çocuklar - J. D. Salinger
13. Mülksüzler - Ursula K. Le Guin
14. Yüzyıllık Yalnızlık - Gabriel García Márquez
15. Gülün Adı - Umberto Eco
16. İnce Memed 1, 2, 3, 4 - Yaşar Kemal
17. Simyacı - Paulo Coelho
18. Bulantı - Jean-Paul Sartre
19. Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği - Milan Kundera
20. Fedailerin Kalesi Alamut - Vladimir Bartol
21. Çanlar Kimin İçin Çalıyor - Ernest Hemingway
22. Sefiller - Victor Hugo
23. Suç ve Ceza - Fyodor Dostoyevski
24. Acı Çikolata - Laura Esquivel
25. Tatar Çölü - Dino Buzzati
26. Zorba - Nikos Kazancakis
27. Ölümsüz Aile - Natalie Babbitt
28. Açlık - Knut Hamsun
29. Bozkırkurdu - Hermann Hesse
30. Kör Baykuş - Sâdık Hidâyet
31. Koku - Patrick Süskind
32. Sırça Fanus - Sylvia Plath
33. Sahilde Kafka - Haruki Murakami
34. Koleksiyoncu - John Fowles
35. Kozmos - Carl Sagan
36. Sıfır Noktasındaki Kadın - Neval el-Saadavi
37. Silahlara Veda - Ernest Hemingway
38. Drina Köprüsü - İvo Andriç
39. Huzursuzluğun Kitabı - Fernando Pessoa
40. Sputnik Sevgilim - Haruki Murakami
40. Gecenin Sonuna Yolculuk - Louis-Ferdinand Céline
41. 49 Numaralı Parçanın Nidası - Thomas Pynchon
42. Acaba Nasıl? - Samuel Beckett
43. Ada ya da Arzu - Vladimir Nabokov
44. Adsız Sansız Bir Jude - Thomas Hardy
45. Akıl ve Tutku - Jane Austen
46. Kayıp Zamanın İzinde Serisi - Marcel Proust
(Seriyi ayrı kitaplar halinde okuyacaksınız şu sırayla ilerleyebilirsiniz:
1) Swann'ların Tarafı
2) Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde
3) Guermantes Tarafı
4) Sodom ve Gomorra
5) Mahpus
6) Albertine Kayıp
7) Yakalanan Zaman)
47. Anna Karenina - Lev Tolstoy
48. Artamonov Ailesi - Maksim Gorki
49. Aşk Üzerine - Alain De Botton
50. Aspidistra - George Orwell
51. Aşktan ve Gölgeden - Isabel Allende
52. Baba - Mario Puzo
53. Bereket Denizi serisi - Yukio Mişima (Bahar Karları, Kaçak Atlar, Şafak Tapınağı, Meleğin Çürüyüşü)
54. Günaydın Geceyarısı - Jean Rhys
55. Küçük Şeylerin Tanrısı - Arundhati Roy
56. Yeniden Çarmıha Gerilen İsa - Nikos Kazancakis
57. Elebaşılar / Hergeleler - Mario Vargas Llosa
58. Martin Eden - Jack London
59. Sürücü Koltuğu - Muriel Spark
60. Şikago Mezbahaları - Upton Sinclair
61. Otostopçunun Galaksi Rehberi - Douglas Adams
62. Dünyalar Savaşı - Herbert George Wells
63. Budala - Fyodor Dostoyevski
64. Demir Ökçe - Jack London
65. Dr. Jekyll ile Bay Hyde - Robert Louis Stevenson
66. Oblomov - İvan Gonçarov
67. İkna - Jane Austen
68. Gargantua - François Rabelais
69. Küçük Kadınlar - Louisa May Alcott
70. Kaçırılan Çocuk - Robert Louis Stevenson
71. İyi Asker - Ford Madox Ford
72. Moll Flanders - Daniel Defoe
73. Otranto Şatosu - Horace Walpole
74. Ölüm Anım - Maurice Blanchot
75. Ricardo Reis'in Öldüğü Yıl - Jose Saramago
76. Romancının Romanı - J. M. Coetzee
77. Yıldızın Saati - Clarice Lispector
78. Vathek - William Beckford
79. Bir Kadının Zevk Anıları - John Cleland
80. Geceyi Anlat Bana - Djuna Barnes
81. Beyaz Gürültü - Don Delillo
82. Vertigo - W. G. Sebald
83. Ruhlar Evi - Isabel Allende
84. Bir Zamanlar Londra'da - Peter Ackroyd
85. Tek Meyve Portakal Değildir - Jeanette Winterson
86. Hayat Bir Kervansaray - Emine Sevgi Özdamar
87. Nietzsche Ağladığında - Irvin D. Yalom
88. Beyaz Zambaklar Ülkesi - Grigory Petrov
89. Puslu Kıtalar Atlası - İhsan Oktay Anar
90. Momo - Michael Ende
91. İçimizdeki Şeytan - Sabahattin Ali
92. Huzursuzluk - Zülfü Livaneli
93. Bir İdam Mahkumunun Son Günü - Victor Hugo
94. Aylak Adam - Yusuf Atılgan
95. Küçük Kara Balık - Samed Behrengi
96. Berci Kristin Çöp Masalları - Latife Tekin
97. Tehlikeli Oyunlar - Oğuz Atay
98. Kinyas ve Kayra - Hakan Günday
99. Pastoralya - George Saunders
100. Yerdeniz Büyücüsü - Ursula K. Le Guin
Çok yoğunum, okuyamıyorum diyenlere karşı söyleyeceğim, yaptığın işler kadar kitap okumak da önemli bir iştir. Boş zamanları değerlendirmek için kitap okunmamalı, kitap için zaman ayırmak gereklidir. Saat 08.00-18.00 arası çalışan biriyim, akşam yorgunluktan okuyamadığım kitapları sabah iki saat erken kalkarak okuyorum. Bir ayda bu şekilde 4-5 kitap bitiriyorum. Kitabın kalınlığına ve içeriğine bağlı olarak kitap sayısı değişmekte, işin özü yoğun çalışan bir insan yılda ortalama 50 kitap bitirebilir. Yoğun çalışmayı bahane etmeyin ve şimdi başlayın. Yılın sonunda hayatınızın ne kadar olumlu değiştiğini göreceksiniz. Yazım umarım faydalı olmuştur. Önerileriniz için mesaj bırakabilirsiniz.
Commentaires