OKUMAK ÜZERİNE

Kitaplar konusunda kendimi, koca bir okyanusun içinde yüzen minik bir balık gibi hissediyorum. Nereden başlamalıyım? Hangi yazar okunmalı? O kadar çok kitap arasında kendime uygun olanı seçmek, sıkılmadan okumak aynı zamanda hayat görüşüme olumlu katkısı olacak bir kitap bulmak, oldukça zorlu bir iş. Zamanımız, en kıymetlimiz. Onu boş kitaplarla heba etmek, büyük zarar. Burada para batırmıyoruz, zaman batırıyoruz. Yani geriye kazanmamız, yeniden elde etmemiz imkansız.

Kitap seçme konusunda kendimi şanslı görenlerdenim, vakti zamanında bir kitap dükkanında altı ay çalışmam bana yazarlar ve kitapları konusunda geniş bir bilgi verdi. ‘Hangi yayın evinin çevirisi güzel, hangi yayın evi ne tarz kitaplar basar?’ bu konular hakkında bilgi sahibi oldum. Bir kitapçı dükkanında çalışmak çok zevkli bir iş fakat etrafında okunacak o kadar çok kitap olması, bana kapana sıkışmış bir fare gibi hissettirdi. Çünkü Dünya hayatımın kısalığı ile kitapların çokluğu arasında sıkışıp kalmıştım. Bu durumda önce ilgimi çeken bilim-kurgu, distopya tarzı kitaplar okumaya başladım. Bu kitapları ‘Cesur Yeni Dünya’, ‘Körlük’, ‘Damızlık Kızın Öyküsü’ , ‘Mülksüzler’ gibi ses getiren kitaplardan seçtim. Daha sonra Türk ve Dünya klasiklerine yönelerek mantıklı bir seçim yapmış oldum.

Şimdi sizlere Nuvit Osmay’ın ‘İnsan Mühendisliği’ kitabından derlediğim kitap seçme konusunda önemli hususları paylaşacağım.

Öncelikle Ralph Emerson’un kitap seçimi konusundaki üç önerisini alt alta sıralayalım;

1) Bir yaşına basmamış hiçbir kitabı okumayın.

2) Meşhur olmayan hiçbir kitabı okumayın.

3) Sevmediğiniz hiçbir kitabı okumayın.

Prof. John Erskine “ Büyük kitaplar insanın tekrar tekrar okuma ihtiyacı duyduğu kitaplardır. Bazı kitaplar bizim zamanla olgunlaşan kültür, görgü ve tecrübelerimizle beraber büyür, bazıları da büyümezler. Eğer aradaki farkı seçmeyi beceremiyorsak, bir kitabı büyük bir kitaptan ayırt edebilmeyi öğrenememişiz demektir.”

Sir John Lubbock “Gelişigüzel okumanın kendine göre hoş bir tarafı olduğunu inkar edemem. Fakat ilgi alanımız genişledikçe, her sınıfın en iyi kitaplarından faydalanmamız da o kadar önemli bir zorunluluk olur.”

Başka bir düşünür de “Okumak yemek yemeye benzer, çeşitli yemekler karnımızı doyurabilir, fakat ancak sindirebilenlerin bize faydası vardır.”

Bacon “Okumak dolu bir insan, konuşmak hazır bir insan, yazmak da tam bir insan yapar.”

Kitap okumak önemli bir iştir, bu yüzden bu konuda ne kadar özen gösterirsek, hayatımızın şekillenmesine olumlu yönde katkı sağlarız. Ve Bacon’un sözünden anlayabileceğiniz gibi dolmak için okumak gereklidir, dolmayan bir insan taşamaz. Yeni fikirler üretemez, olaylara geniş bakamaz. İnsanlığa fayda sağlayacak buluşlar üretmek, dolmaktan yani faydalı kitaplar okumaktan geçer. Kelimeler, küçük bir mürekkep damlasıdır, çığ gibi bir fikrin üstüne düşerler. Ve binlerce ve belki milyonlarca insanı düşündürürler.

Edward E. Hale “Bir kitabın ilk gerekliliği onun bizi eğlendirici olması, bize hoş bir vakit geçirmesidir. Eğer o; böyle değilse, muhtemelen mavi mürekkeple mavi bir kağıt üzerine yazılmış olabilir. Buradan dolayı bir kitap benim ilgimi uyandırmıyorsa, o zaman beni uyutmadan önce benim onu bir kenara atmaya hakkım var.”

Edward E. Hale’nin bu cümleleri kişinin kendini tanımasıyla da ilgilidir. Kendimden örnek verecek olursam, bazı kitaplar beni hemen içine çeker ve onlarla beraber dünyadan uçar giderim , fakat bazı kitaplarda başında biraz sıkıcıdır, daha sonrasında güzel sonuçlar verir. Bu yüzden bir kitap hakkında karar verirken ruh haliniz, kitabın ilk sayfaları da önem taşır. Eğer gerçekten iyi bir kitap olduğunu duymuşsanız onun için biraz emek harcayın derim. Hemen vazgeçmemiz de bizi kitap okuma konusunda açmaz, geliştirmez. Okumak, yeteneklerimizi geliştirir. Bizim olayları farklı açıdan değerlendirmemizi sağlar, mutluluk verir, üzüntümüzü alır. Boş üzüntüler içerisine girmeyip, hikayelerden ders çıkarmamızı sağlar, bir antidepresandır. İnsanlığı incelemenin en iyi yolu kitaptır. Kitaplar tecrübeleri yılları almış insanlardan faydalanmamızı sağlar. Adımlarımızı dikkatli atmamızı, hayatı nasıl yaşayacağımızı bize öğretir.

“Kurnaz insanlar okumayı küçümser, basit insanlar ona hayran olurlar. Akıllı insanlar ise ondan faydalanırlar.” Bu sözler Francis Bacon’a ait. Aynı zamanda “Okumak bir insanı doldurur, insanla konuşmaya hazırlar, yazmak ise olgunlaştırır.” sözlerini söylemiştir.

Eskiden çok az kitap vardı, onlara ulaşmak için insanlar çaba sarf ederdi fakat etrafımızda hemen alabileceğimiz birçok kitap var, maddi imkanları yetmeyenler için kütüphaneler var. Zamanında çok faydalandığım yerlerdir kütüphaneler. Hatta birçok şehirde kütüphane kayıtlarım bulunuyor. Kütüphanelerde kitapların arasında dolaşmak bile insana ayrı bir zevk veriyor.

Odanın her tarafı beni bekleyen

Sessiz hizmetçiler,

Aydınlık ve karanlık, her mevsim dostlarım,

Melekler ve periler

Yanıma yaklaşır ve fısıldarlar

Yavaş yavaş, tatlı tatlı,

Gökten inen bütün ruhlarla beraber

En eski ve yeni…

Bu güzel şiirle beraber Türkleri iyi tanıyan Joshua M. Bear’ın önermiş olduğu, Nuvit Osmay ve ekibinin de çok beğendiği 100 büyük kitabı aşağıda paylaşıyorum;

1)ADAMS, HENRY: Henry Adams’ın Eğitimi

2)ANDERSON, SHERWOOD: Winesburg, Ohio.

3)AUGUSTUNE SAINT: İtiraflar

4)MARCUS, AURELIUS: Düşünceler

5)AUSTEN, JANE: Gurur Ve Önyargı

6)BACON, FRANCIS: Denemeler

7)BALZAC, HONORE DE: Goriot Baba

8)BEARD, C.A.ve M.R.: Amerikan Uygarlığının Doğuşu

9)BELLAMY, EDWARD: Geriye Bakış

10)BENNET, ARNOLD: İhtiyar Kadınların Öyküsü

11)KUTSAL KİTAPLAR

12)BORROW GEORGE HENRY : Lavengro

13) BOSWEL,GEORGE : Samuel Johnson’ın Hayatı

14) BRONTE, EMILY JANE: Uğultulu Tepeler

15) BROOKS, VAN WYCK : Yeni İngiltere’nin Çiçek Açması

16) BURY, JOHN BAGNELL: Yunanistan Tarihi

17) BUTLER, SAMUEL: Bütün Canlıların Yolu

18) CATHER, WILLA SIBERT: Benim Antonia’m

19) CELLINI, BENVENUTO : Otobiyografi

20) CERVANTES, SAAVEDRA MIGUEL DE: Don Kişot

21) CHAUCER, GEOFFREY: Canterbury Öyküleri

22) CONRAD, JOSEPH: Narcissus’un Zencisi

23) DARWİN, CHARLES: Türlerin Kökeni

24)DEFOE, DANIEL: Robinson Crusoe

25) DESCARTES, RENE: Metot Üzerine Konuşmalar

26) DICKENS, CHARLES: Pickwick Belgeleri

27) DOS PASSOS, JOHN R.: USA.

28)DOSTOYEVSKİ, FEODOR M.: Karamazov Kardeşler

29) DOYLE, SIR ARTHUR CONAN: Sherlock Holmes Külliyatı

30)ELIOT, GEORGE: Adam Bede

31) ELLIS, HAVELOCK: Hayat Dansı

32) EMERSON, RALPH WALDO: Denemeler

33) EPİKTETOS: Söyleşiler

34) FAURE, ELIE: Sanat Tarihi

35) FEDERALIST: ABD’nin Anayasası Üzerine Bir Yorum

36) FIELDING, HENRY: Tom Jones’un Tarihi

37) FLAUBERT, GUSTAVE: Madam Bovary

38) FRANCE, ANATOLE: Penguinler Adası

39) FRANKLIN, BENJAMIN: Otobiyografi

40) FRAZER, SIR JAMES GEORGE: Altın Dal

41) GIBBON, EDWARD: Roma İmparatorluğunun Çöküşü ve Düşüşü

42) GISSING, GEORGE: Henry Ryecroft’un Özel Evrakı

43) GOETHE, JOHANN WOLF

44) HARDY, THOMAS: d’Urbevilles’ın Tess’i

45) HAWTHORNE, NATHANIEL: Damga

46) HEREDOTOS: Tarih

47) HOBBES THOMAS: Leviathan

48) HOMEROS: Odysseia

49) HUDSON, WILLIAM HENRY: Yeşil Konaklar

50) HUGO, VICTOR: Sefiller

51) JAMES HENRY: Vidanın Dönüşü

52) JAMES, WILLIAM: Psikolojinin İlkeleri

53) JEANS, SIR JAMES H.: Esrarengiz Evren

54) KEATS, JOHN: Şiirler

55) KIPLING, RUDYARD: Üç Asker

56) LAMB, CHARLES: Elia’nın Denemeleri

57) LAKDNER, RING: Toplanmış Kısa Öyküler

58)LEANARDO, DA VINCI: Not Defterleri

59) LEWIS, SINCLAIR: Babbitt

60) LYELL, SIR CHARLES: Eski Zaman İnsanı

61) MACHIAVELLI, NICCOLO: Prens(Hükümdar)

62) MALORY, SIR THOMASA: Arthur’un Ölümü

63) MALTHUS, THOMAS: Nufusun İlkeleri

64) MARX, KARL: Kapital

65) MAUGHAM, SOMERSET: İnsani Kölelik Üzerine

66) MAUPASSANT, GUY DE: Kısa Hikayeler

67) MELVILLE, HERMAN: Moby Dick

68) MEREDITH, GEORGE: Richard Revel’in Çetin Sınavı

69) MILL, JOHN STUART: Otobiyografi

70) MONTESQUIEU C. L. DE SECONDAT: Kanunların Ruhu Üzerine

71) NIETZSCHE, F.W.: Böyle Buyurdu Zerdüşt

72) NORRIS FRANK:Mc. Teague

73) OXFORD ŞİİR KİTABI

74) PAINE THOMAS: İnsan Hakları

75) PEPYS, SAMUEL: Günce Defteri

76) PLATON: Diyaloglar

77) POE, EDGAR ALLEN: Öyküler

78) PORTER, KATHERINE A.: Juda En Parlak Çağında Ve Öteki Öyküleri

79) RABELAIS, FRANÇOIS: Gargantua Ve Pantagruel

80) READE, CHARLES: Manastır ve Ocak başı

81) REMARQUE, ERICH MARIA: Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok

82) RENAN, ERNEST: İsa’nın Hayatı

83) ROLLAND,ROMAIN: Jean-Cristophe

84) ROUSSEAU, JEAN JACQUES: Toplumsal Sözleşme

85) SCOTT, SIR WALTER: İvonhoe

86) SHAW, GEORGE BERNARD: Candida, İnsan ve Üstün İnsan

87) SHAKESPEARE, WILLIAM: Özellikle Macbeth,Hamlet, Lear, Nasıl Hoşunuza Giderse, Bir Yaz Gecesi Rüyası

88) SINCLAIR, UPTON: The Jungle

89) SPINOZA, BENEDICT: Ethica

90) STEVENSON, ROBERT LOUIS: Wir of Hermiston

91) STEINBECK, JOHN: Gazap Üzümleri

92) SWIFT W, JONATHAN: Gulliver’in Gezileri

93) THACKERY, WILLIAM MAKEPEACE: Henry Esmond

94)THOMAS AQUINAS, SAINT: Varlık ve Köken Üzerine, Tanrı Üzerine, İnsan Üzerine

95) THOREAU, HENRY: Walden

96) TOLSTOY, LEO: Savaş Ve Barış

97) TWAIN, MARK: Huckleberry Finn

98) VOLTAIRE F.M. AROUET: Candide

99) WELLS, HERBERT GEORGE: Tono Bungay

100) WHITMAN, W ALT: Çimen Yaprakları

Paylaştığım bu kitapların çoğunun Türkçe baskısı mevcuttur. Listeden size uygun bulduğunuz kitapları okuyabilirsiniz. Birde benim çok beğendiğim bir liste var, ONEDIO’nun hazırlamış olduğu bir liste bu.

ONEDİO’NUN LİSTESİ

1. Siddhartha - Herman Hesse

2. Fareler ve İnsanlar - John Steinbeck

3. Cesur Yeni Dünya - Aldous Huxley

4. Küçük Prens - Antoine de Saint-Exupéry

5. Sineklerin Tanrısı - William Golding

6. Hayvan Çiftliği - George Orwell

7. 1984 - George Orwell

8. Gazap Üzümleri - John Steinbeck

9. Satranç - Stefan Zweig

10. Yaşlı Adam ve Deniz - Ernest Hemingway

11. Yabancı - Albert Camus

12. Çavdar Tarlasında Çocuklar - J. D. Salinger

13. Mülksüzler - Ursula K. Le Guin

14. Yüzyıllık Yalnızlık - Gabriel García Márquez

15. Gülün Adı - Umberto Eco

16. İnce Memed 1, 2, 3, 4 - Yaşar Kemal

17. Simyacı - Paulo Coelho

18. Bulantı - Jean-Paul Sartre

19. Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği - Milan Kundera

20. Fedailerin Kalesi Alamut - Vladimir Bartol

21. Çanlar Kimin İçin Çalıyor - Ernest Hemingway

22. Sefiller - Victor Hugo

23. Suç ve Ceza - Fyodor Dostoyevski

24. Acı Çikolata - Laura Esquivel

25. Tatar Çölü - Dino Buzzati

26. Zorba - Nikos Kazancakis

27. Ölümsüz Aile - Natalie Babbitt

28. Açlık - Knut Hamsun

29. Bozkırkurdu - Hermann Hesse

30. Kör Baykuş - Sâdık Hidâyet

31. Koku - Patrick Süskind

32. Sırça Fanus - Sylvia Plath

33. Sahilde Kafka - Haruki Murakami

34. Koleksiyoncu - John Fowles

35. Kozmos - Carl Sagan

36. Sıfır Noktasındaki Kadın - Neval el-Saadavi

37. Silahlara Veda - Ernest Hemingway

38. Drina Köprüsü - İvo Andriç

39. Huzursuzluğun Kitabı - Fernando Pessoa

40. Sputnik Sevgilim - Haruki Murakami

40. Gecenin Sonuna Yolculuk - Louis-Ferdinand Céline

41. 49 Numaralı Parçanın Nidası - Thomas Pynchon

42. Acaba Nasıl? - Samuel Beckett

43. Ada ya da Arzu - Vladimir Nabokov

44. Adsız Sansız Bir Jude - Thomas Hardy

45. Akıl ve Tutku - Jane Austen

46. Kayıp Zamanın İzinde Serisi - Marcel Proust

(Seriyi ayrı kitaplar halinde okuyacaksınız şu sırayla ilerleyebilirsiniz:

1) Swann'ların Tarafı

2) Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde

3) Guermantes Tarafı

4) Sodom ve Gomorra

5) Mahpus

6) Albertine Kayıp

7) Yakalanan Zaman)

47. Anna Karenina - Lev Tolstoy

48. Artamonov Ailesi - Maksim Gorki

49. Aşk Üzerine - Alain De Botton

50. Aspidistra - George Orwell

51. Aşktan ve Gölgeden - Isabel Allende

52. Baba - Mario Puzo

53. Bereket Denizi serisi - Yukio Mişima (Bahar Karları, Kaçak Atlar, Şafak Tapınağı, Meleğin Çürüyüşü)

54. Günaydın Geceyarısı - Jean Rhys

55. Küçük Şeylerin Tanrısı - Arundhati Roy

56. Yeniden Çarmıha Gerilen İsa - Nikos Kazancakis

57. Elebaşılar / Hergeleler - Mario Vargas Llosa

58. Martin Eden - Jack London

59. Sürücü Koltuğu - Muriel Spark

60. Şikago Mezbahaları - Upton Sinclair

61. Otostopçunun Galaksi Rehberi - Douglas Adams

62. Dünyalar Savaşı - Herbert George Wells

63. Budala - Fyodor Dostoyevski

64. Demir Ökçe - Jack London

65. Dr. Jekyll ile Bay Hyde - Robert Louis Stevenson

66. Oblomov - İvan Gonçarov

67. İkna - Jane Austen

68. Gargantua - François Rabelais

69. Küçük Kadınlar - Louisa May Alcott

70. Kaçırılan Çocuk - Robert Louis Stevenson

71. İyi Asker - Ford Madox Ford

72. Moll Flanders - Daniel Defoe

73. Otranto Şatosu - Horace Walpole

74. Ölüm Anım - Maurice Blanchot

75. Ricardo Reis'in Öldüğü Yıl - Jose Saramago

76. Romancının Romanı - J. M. Coetzee

77. Yıldızın Saati - Clarice Lispector

78. Vathek - William Beckford

79. Bir Kadının Zevk Anıları - John Cleland

80. Geceyi Anlat Bana - Djuna Barnes

81. Beyaz Gürültü - Don Delillo

82. Vertigo - W. G. Sebald

83. Ruhlar Evi - Isabel Allende

84. Bir Zamanlar Londra'da - Peter Ackroyd

85. Tek Meyve Portakal Değildir - Jeanette Winterson

86. Hayat Bir Kervansaray - Emine Sevgi Özdamar

87. Nietzsche Ağladığında - Irvin D. Yalom

88. Beyaz Zambaklar Ülkesi - Grigory Petrov

89. Puslu Kıtalar Atlası - İhsan Oktay Anar

90. Momo - Michael Ende

91. İçimizdeki Şeytan - Sabahattin Ali

92. Huzursuzluk - Zülfü Livaneli

93. Bir İdam Mahkumunun Son Günü - Victor Hugo

94. Aylak Adam - Yusuf Atılgan

95. Küçük Kara Balık - Samed Behrengi

96. Berci Kristin Çöp Masalları - Latife Tekin

97. Tehlikeli Oyunlar - Oğuz Atay

98. Kinyas ve Kayra - Hakan Günday

99. Pastoralya - George Saunders

100. Yerdeniz Büyücüsü - Ursula K. Le Guin

Çok yoğunum, okuyamıyorum diyenlere karşı söyleyeceğim, yaptığın işler kadar kitap okumak da önemli bir iştir. Boş zamanları değerlendirmek için kitap okunmamalı, kitap için zaman ayırmak gereklidir. Saat 08.00-18.00 arası çalışan biriyim, akşam yorgunluktan okuyamadığım kitapları sabah iki saat erken kalkarak okuyorum. Bir ayda bu şekilde 4-5 kitap bitiriyorum. Kitabın kalınlığına ve içeriğine bağlı olarak kitap sayısı değişmekte, işin özü yoğun çalışan bir insan yılda ortalama 50 kitap bitirebilir. Yoğun çalışmayı bahane etmeyin ve şimdi başlayın. Yılın sonunda hayatınızın ne kadar olumlu değiştiğini göreceksiniz. Yazım umarım faydalı olmuştur. Önerileriniz için mesaj bırakabilirsiniz.